Obnova Beogradske kapije u Petrovaradinu
Konačno izvestan početak obnove Beogradske kapije u Petrovaradinu. Bareljef oslobodiocima iz 1918. u novembru, završetak do kraja godine
DILEME oko toga kad će početi radovi na kompletnoj obnovi Beogradske kapije u Petrovaradinu više nema: to će se dogoditi najkasnije sredinom avgusta, a ceo posao bi trebalo da bude završen do kraja ove godine, s tim što će replika bronzanog bareljefa oslobodiocima Novog Sada u Prvom svetskom ratu sigurno biti gotova do 9. novembra.
Ovo je u sredu, za „Novosti“, potvrdila Milanka Brkić, član Gradskog veća za kulturu. Pomenutog datuma 1918. srpski oslobodioci iz Prvog svetskog rata su, inače, ušli u Novi Sad, pa će istog dana ove godine, ponovo dobiti svoje obeležje.
- S obzirom na skučenost prostora oko kapije, problem je bio kako tamo organizovati gradilište - dodaje Brkićeva. - To smo rešili dogovorom sa Vojskom Srbije, koja će nam ustupiti obližnju kasarnu i radovi će nesmetano moći da se obavljaju.
Iako to još nije definitivno dogovoreno, posao na obnovi kapije će, najverovatnije, biti organizovan tako da se saobraćaj može odvijati jednom trakom starog puta za Beograd. Za otprilike 36 miliona dinara (toliko će, zajedno, izdvojiti Grad Novi Sad, Republika Srbija, AP Vojvodina i Banka Inteza) biće obnovljen ceo objekat, inače jedan od najprepoznatljivijih simbola Petrovaradina. Bronzani bareljef dimenzija 3,2 h 1,5 metara, posvećen oslobodiocima, svoje mesto na njoj će, inače, zauzeti posle tačno 72 godine.
- Pavelićeve ustaše su ga srušile i uništile u proleće 1941, odmah pošto su okupirale Srem koji je ušao u sastav zloglasne NDH - objašnjava istoričar Đorđe Srbulović iz Gradskog zavoda za zaštitu spomenika kulture. - Prvobitni bareljef je na kapiju postavljen 9. novembra 1938, a bio je rad tada poznate novosadske vajarke Zlate Markov Baranji.
Replika će biti urađena na osnovu fotografija sačuvanih upravo u Srbulovićevom zavodu. Uz figure srpskih vojnika, biće i originalni tekstualni zapis:
„Devetog novembra 1918. godine, za vreme vladavine Kralja Petra I Velikog oslobodioca, a pod vrhovnom komandom prestolonaslednika regenta Aleksandra, kroz ovu kapiju prođoše prvi odredi pobedonosne srpske vojske, donoseći slobodu Vojvodini“.
KO UMESTO BUGARSKOG?
JOŠ se ne zna ko će otkriti novi bareljef srpskim oslobodiocima. Prvi je, o 20-godišnjici oslobođenja u Prvom svetskom ratu, otkrio pukovnik Vojislav Bugarski. On je, tada u činu majora, komandovao srpskim trupama koje su 9. novembra 1918, upravo kroz Beogradsku kapiju i uz neopisivo slavlje građana, pobedonosno umarširale u Novi Sad.